Tijdens deze studiemiddag hoor je meer over hoe je bij het gezinsgericht werken ook aandacht kunt hebben voor de broers en zussen van kinderen met een zorgvraag. Je leert je te verplaatsen in deze zogenoemde ‘brussen’ en krijgt praktische tools hoe je deze kinderen op een laagdrempelige wijze kunt ondersteunen. Daarbij wordt er ook specifiek ingegaan op hoe je de nieuwe gratis brussengame ‘Broedels’ kunt inzetten.
Datum:
Docent:
Accreditatie:
Type:
Locatie:
Tijdsduur:
Investering:
40,00
InschrijvenWanneer een kind een zorgvraag heeft door een beperking of ziekte, heeft dit ook impact op de gezinsleden. Ook het leven van de broers en zussen, ook wel brussen genoemd, wordt hierdoor beïnvloed. Broers en zussen (brussen) van kinderen met een beperking kunnen tegenstrijdige gedachten en gevoelens ervaren en hebben een vergroot risico op psychosociale problemen. Zij kunnen zich zorgen maken over hun broer of zus, moeten meehelpen in de zorg, of missen zorg en aandacht van hun ouders. Brussen zijn dus ook jonge mantelzorgers. Ondanks hun behoefte aan ondersteuning, worden brussen nog vaak vergeten. Hierdoor lopen brussen een grotere kans op het ontwikkelen van emotionele en gedragsproblemen.
Hier ligt een belangrijke taak voor orthopedagogen, (ambulant) begeleiders, leerkrachten, mantelzorgconsulenten en jeugdwerkers. Hoe kun jij wél aandacht hebben voor deze kinderen, zodat ze niet meer vergeten worden? En hoe ga je om met gevoelige onderwerpen, zoals wanneer er sprake is van agressie en geweld in het gedrag van een kind met een beperking?
Tijdens deze inspirerende studiemiddag krijg je inzicht in de belevingswereld en ondersteuningsbehoeften van brussen vanuit ervaringskennis en wetenschappelijk onderzoek. Vanuit een theoretische en empirische onderbouwing en aan de hand van praktijkvoorbeelden bieden we concrete handvatten hoe je brussen laagdrempelig kunt ondersteunen, bijvoorbeeld met de game Broedels.
In drie uur wordt je geïnspireerd door professionals en onderzoekers met kennis en ervaring in het ondersteunen van brussen. Bovendien zullen ouders en brussen persoonlijke ervaringen delen, waarmee je je beter kunt verplaatsen in de belevingswereld en behoeften van brussen. Daarnaast wordt er een toelichting gegeven over de gratis brussengame ‘Broedels’ (www.brussengame.nl), waarbij voorbeelden worden gegeven over hoe je de game kunt toepassen in de praktijk.Tot slot worden alle ondersteunende materialen bij de game gelanceerd.
Deze studiemiddag is bedoeld voor zorgprofessionals. Daarnaast zijn ook ouders, broers en zussen van mensen met een beperking van harte welkom. Voor hen is een beperkt aantal plaatsen gereserveerd. Voor verwanten is deelname kosteloos. Zorgprofessionals betalen €40,- en ontvangen accreditatiepunten van het NIP K&J, NVO OG of SKJ. Let op: deelnemers die gratis deelnemen ontvangen geen accreditatiepunten.
Georganiseerd in samenwerking met:
De volgende onderwerpen komen aan bod:
Aan het eind van de studiemiddag:
De studiemiddag is te volgen zonder voorbereiding of voorkennis. Wel wordt er literatuur aanbevolen die voorafgaand of na de studiedag gelezen kan worden. De studiebelasting bestaat uit 3 contacturen. Aanvullend kan op een later moment een e-learning gevolgd worden, waarvoor eveneens accreditatie wordt aangevraagd.
De inhoud van deze studiemiddag heeft betrekking op broers en zussen van kinderen met een zorgvraag door een beperking of ziekte.
Is aangevraagd bij:
Accreditatiepunten krijgen voor elders geaccrediteerde training
Vaak hebben deelnemers de mogelijkheid om zelf “elders geaccrediteerde scholing” op te geven bij hun beroepsregister of beroepsvereniging en zo punten bij te schrijven in hun online dossier. Registerplein en V&VN bijvoorbeeld bieden die mogelijkheid. Kijk op de website van uw register of vereniging voor de voorwaarden.
Certificaat en invoeren presentie
FORTIOR reikt aan het eind van de dag certificaten uit. Op het certificaat staan de accreditaties en hun ID-nummers vermeld.
Voor een aantal registers, zoals die van NIP K&J / NVO OG, kwaliteitsregister Paramedici, KNGF, Register Vaktherapie en Registerplein, voert FORTIOR de presentie in. Hiervoor hebben wij het nummer nodig waarmee je in het register bent ingeschreven.
Prof. dr. Paula Sterkenburg
Paula is bijzonder hoogleraar ‘Mensen met een visuele of visuele-en-verstandelijke beperking; sociale relaties & ICT’ aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De leerstoel is in 2019 ingesteld door Stichting Bartiméus en het Bartiméus Fonds. Ze is GZ-psycholoog en orthopedagoog-generalist bij Bartiméus en is de coördinator van de Academische werkplaats Affect-us van Bartiméus-Vrije Universiteit Amsterdam-Ons Tweede Thuis-Odion. Ze is als bijzonder hoogleraar verbonden aan ‘De Banjaard’ Youz in Den Haag. https://research.vu.nl/en/persons/paula-sterkenburg/publications/
Bekijk de docent
Anjet Brouwer - van Dijken (49) is brus van haar broer met een meervoudige beperking. Zij initieerde de 1e Brussenboeken (8.000 exemplaren) vanuit een persoonlijk gemis én de rechten van het kind, de online community BRUS (500 leden) en innovatieve Brussengame 'Broedels' met het team van de Academische werkplaats Affect-us. Anjet zorgt dat ervaringsverhalen van familie en professionals gehoord worden in de zorgpraktijk en onderzoek. Haar droom: écht gezinsgerichte zorg, met oog en stem voor brussen.
Bekijk de docent
Dr. Naomi Dorsman is postdoc onderzoeker aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij is verbonden aan de Academische Werkplaats EMB. Als promovendus richtte zij zich op de rollen en ervaringen van volwassen broers en zussen van personen met een zeer ernstige verstandelijke beperking. In haar huidige functie als postdoc geeft zij hier een vervolg aan, waarbij haar aandacht uitgaat naar de ervaringen en betrokkenheid van het informele sociale netwerk van de persoon met een ernstig meervoudige beperking.
Bekijk de docent
Dr. Tinneke Moyson is orthopedagoge en lector aan de Hogeschool Gent. Zij werkt als gezins- en relatietherapeut en is al meer dan 30 jaar coördinator van een brussenwerking in Vlaanderen. In 2011 promoveerde zij aan de Universiteit van Gent met haar onderzoek naar de kwaliteit van leven van brussen. Haar onderzoek diende als basis voor het Broers- en Zussenboek, de game Broedels en andere ondersteuningsbronnen voor brussen. Zij was daarnaast betrokken bij de ontwikkeling van Broedels. Tinneke geeft al jaren lezingen en workshops in Vlaanderen over het ondersteunen van brussen.
Bekijk de docent
Liesbeth Voorhoeve is pedagoog en coach, actief als begeleider en trainer op het gebied van familieopstellingen en trauma-informed lichaamswerk (www.presentzijncoaching.nl). Haar werk is gericht op het creëren van ruimte voor persoonlijke verhalen, ervaringen en het onderzoeken van vastzittende patronen via systemisch werk. Ook is zij opgegroeid als brus, met een tweelingzus met een ernstige verstandelijke beperking.
Bekijk de docent
Dr. Linda Veerman is opgeleid als orthopedagoog en werkzaam als postdoc onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam. In december 2025 promoveert zij op haar onderzoek naar welzijn, adaptatie, behoeften en ondersteuning voor broers en zussen van kinderen met een beperking. Van 2021 tot 2025 ontwikkelde en onderzocht zij de brussengame ‘Broedels’ voor kinderen van 6 tot 9 jaar met een broer of zus met een beperking.
Bekijk de docent
Dr. Agnes Willemen is orthopedagoog en onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam op het thema gezinsgerichte zorg. Samen met haar collega’s onderzoekt zij de impact op en de ondersteuning aan gezinnen wanneer kinderen een beperking of ziekte hebben. Daarnaast geeft ze onderwijs aan (ortho)pedagogen in opleiding. Haar projecten zijn sterk ingebed in de praktijk en worden uitgevoerd in samenwerking met scholen, ouderorganisaties, ziekenhuizen en zorgorganisaties.
Bekijk de docent
Nickee Hoedemaekers heeft een zus met een licht verstandelijke beperking. Sinds 2020 heeft ze een eigen praktijk voor kind- en gezinscoaching, specifiek gericht op brussen (www.nice2bme.nl). Nickee maakt zich hard voor het versterken van de zichtbaarheid, stem en positie van brussen, zodat zij zich gehoord, gezien en gesteund voelen binnen het gezin en daarbuiten. Vanuit haar praktijk organiseert ze ook ouder-brus dagen en schreef ze een boek met tips voor ouders. Zij geeft daarnaast gastcolleges waarin ze haar eigen ervaringen deelt, vertelt over wat brus zijn betekent en geeft praktische tips voor het ondersteunen van brussen.
Bekijk de docent
Saskia Coenen heeft twee tienerzoons, Daan en Ferre. Ferre heeft een meervoudige beperking. Daan (brus) is lid van het Brussenpanel en werkte mee aan de ontwikkeling van de game Broedels. Al vanaf dat haar zoon Ferre is geboren, is haar vraag: hoe geef ik mijn beide kinderen evenveel aandacht? Saskia gaf al meerdere presentaties over hoe zij dit doet en wat Broedels hierin voor haar gezin heeft betekend. Sinds kort werkt zij ook bij MantelzorgNL.
Bekijk de docent
Rieky Seine is coördinator van Stichting JMZ Pro, hét landelijk netwerk voor en door professionals betrokken bij de ondersteuning van jonge mantelzorgers en/of hun gezinnen (www.jmzpro.nl). Vanuit die rol was zij betrokken bij het implementatieproject van Broedels, waarbij zij hielp om Broedels onder de aandacht te brengen bij jonge mantelzorgconsulenten in heel Nederland.
Bekijk de docent
Anne is brus van een broer met een verstandelijke beperking en werkt als coach en spreker binnen haar praktijk (On)Zichtbare Kracht (https://onzichtbarekracht.nl/). Door haar verdieping in systemisch werk kreeg zij helder welke rollen zij als brus heeft gedragen en wat daarin gezien mag worden. Met de combinatie van systemische inzichten en haar eigen ervaringen creëert zij ruimte voor (h)erkenning, mildheid en bewustzijn bij brussen én de mensen om hen heen.
Bekijk de docent
Roos Smink is casemanager, ouderbegeleider, en maatschappelijk werker Kind en Jeugd bij Bartiméus. Zij geeft samen met haar collega’s een Brussentraining vanuit Bartiméus en ontwikkelde daarbij een werkboekje. Daarnaast was zij betrokken bij het onderzoek naar Broedels en gebruikt ze de game regelmatig in haar werk.
Bekijk de docent
| Middag | |
| 13:30 | Inloop en ontvangst |
| 14:00 | Welkom/opening prof. dr. Paula Sterkenburg en Anjet Brouwer-van Dijken |
| 14:15 | De vele rollen die je als brus vervult: een gesprek tussen drie brussen |
| 14:35 | Waarom is het soms zo lastig om gezinsgericht te werken en daarbij ook de brussen te ondersteunen? |
| 14:55 | De taboe doorbreken: brussen ondersteunen wanneer er sprake is van agressie door de broer of zus |
| 15:15 | Pauze |
| 15:30 | Hoe kun je inspelen op de ondersteuningsbehoeften van jonge brussen? |
| 16:00 | Panelgesprek: Hoe kun je brussengame ‘Broedels’ inzetten in de praktijk? |
| 16:35 | Feestelijke lancering ondersteunende materialen bij ‘Broedels’ |
| 16:50 | Afronding prof. dr. Paula Sterkenburg en Anjet Brouwer-van Dijken |
| 17:00 | Afronding met een hapje en een drankje |
Boer, F. (2021). Broers en zussen van speciale en gewone kinderen. Lannoo Campus.
Dorsman, N. (2025). Mutually enriching: Involvement, roles and experiences of adult siblings of individuals with pervasive support needs and intellectual disabilities. [PhD-Thesis]. https://doi.org/10.33612/diss.1220917858
Moyson, T., & Roeyers, H. (2012). ‘The overall quality of my life as a sibling is all right, but of course, it could always be better’. Quality of life of siblings of children with intellectual disability: The siblings’ perspectives. Journal of Intellectual Disability Research, 56(1), 87-101. https://doi.org/10.1111/j.1365-2788.2011.01393.x
Van Dijken, A. (2013). Broers- en zussenboek. Lannoo Campus.
Veerman, L.K.M. (2025). “Broodles”: Well-being, adjustment, needs and support of young siblings of children with intellectual disabilities and/or visual impairments [PhD-Thesis]. https://doi.org/10.5463/thesis.1441
Veerman, L. K. M., Willemen, A. M., Derks, S. D. M., Brouwer-van Dijken, A. A. J., & Sterkenburg, P. S. (2024). Broers en zussen van kinderen met een beperking ondersteunen met een serious game. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 2, 62–69. https://research.vu.nl/files/317142904/63_02_64_Broers_en_zussen_van_kinderen_met_een_beperking_ondersteunen_met_een_serious_game.pdf
Kijk ook alvast op www.brussengame.nl voor meer informatie over de game en bijbehorende materialen.
De studiemiddag vindt plaats in:
Bartiméus Doorn, De Kapel
Oude Arnhemse Bovenweg 3
3941 XM Doorn
De locatie is te bereiken met de auto en het openbaar vervoer
"Elk gezin waar ik kom, denk ik als eerste: 'Kan ik Broedels inzetten?' omdat ik weet wat het doet. De game is laagdrempelig en goed inzetbaar, iedereen die met jonge mantelzorgers werkt kan hier gebruik van maken. En, het scheelt je ook nog tijd!" - Marnix Bolks, consulent Jonge Mantelzorg De Kap, Apeldoorn
Fijne handvatten om zelf verder te onderzoeken, vooral ook onderzoekend vragen bij de cliënt ipv zelf in te vullen op basis van afkomst/religie.
Fijne en heldere informatie(overdracht). Hoewel het niet volledig gericht is op onze doelgroep (gehandicaptenzorg) toch zeker verhelderend en toepasbaar.
FORTIOR biedt vele mooie na – en bijscholing aan waar ik in de afgelopen 25 jaar al met veel plezier aan heb deelgenomen.
FORTIOR heeft altijd een leuk, gevarieerd aanbod aan cursussen binnen het Verstandelijk Gehandicapten werkveld. Ik neem altijd met plezier deel aan de cursussen die FORTIOR aanbiedt!
Fijne locatie, goede voorzieningen en goede enthousiaste docenten. Het was een top dag!
Goed georganiseerd, lekkere lunch, goede info van te voren, mooi mapje, constant koffie en thee
Het is altijd geweldig om de trainingen van FORTIOR te volgen. De inhoud is zo praktijk gericht, dat je de vertaalslag naar je werkvloer al maakt tijdens de training. Elke keer kom ik na een training vol uitvoerbare ideeën op mijn werk zodat wij kunnen blijven ontwikkelen.
