Ondersteunen van seksuele gezondheid bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking (EVB)

Hoe ondersteun je de seksuele gezondheid van mensen met een ernstige verstandelijke beperking (EVB)? Hoe kun je er als professional voor zorgen dat ook mensen met EVB een prettig en veilig seksueel leven kunnen ervaren?

Datum:
15 januari 2026
Docent:
Mirella van der Heijden
Accreditatie:
wordt aangevraagd
Type:
Fysiek
Locatie:
Utrecht, Nederland
Tijdsduur:
van 9:30 tot 16:15
Investering:
290,00
De deskundigheidsbevordering van FORTIOR is vrijgesteld van BTW.
inclusief koffie, thee en lunch

290,00

Inschrijven

Breed kijken naar seksualiteit bij mensen met EVB

Vanuit de seksuologie wordt seksualiteit benaderd volgens het biopsychosociaal model. Dit betekent dat seksualiteit en de beleving daarvan altijd beïnvloed worden door biologische, psychologische en sociale factoren. Dit geldt voor alle mensen — dus ook voor mensen met een ernstig verstandelijke beperking.

Om de seksualiteit en het seksueel gedrag van mensen met EVB goed te begrijpen én passend te begeleiden, is het belangrijk om breed te kijken naar de factoren die daarop van invloed zijn. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Biologische factoren: Is er sprake van een lichamelijke aandoening? Wordt er medicatie gebruikt die invloed heeft op seksuele ontwikkeling of gedrag?
  • Psychologische factoren: Is er sprake van negatieve emoties, stress, angst of depressie?
  • Sociale factoren: Welke boodschappen heeft de cliënt meegekregen over seksualiteit? Hoe reageert de omgeving op seksueel gedrag?

Naast het biopsychosociaal model is het ook van belang te kijken naar de ontwikkelingsdynamiek en de onderliggende emotionele behoeften. Door al deze informatie in samenhang te beschouwen, ontstaat een vollediger en genuanceerder beeld van het seksueel functioneren van de cliënt.

 

De rol van zorgprofessionals

Binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is de aandacht voor seksualiteit de afgelopen jaren toegenomen. Waar vroeger vooral de nadruk lag op het voorkomen van problemen, groeit nu ook de aandacht voor seksuele gezondheid — en dat is een positieve ontwikkeling.

Volgens de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft ieder mens het recht op een bevredigend, veilig en plezierig seksueel leven. Dit geldt vanzelfsprekend ook voor mensen met een ernstig verstandelijke beperking.

In de praktijk betekent dit dat zij ondersteuning nodig hebben — en soms ook begrenzing. Zorgprofessionals spelen hierin een cruciale rol: zij moeten cliënten op een passende en afgestemde manier begeleiden. Dat vraagt om deskundigheid én samenwerking. Waar nodig dient er multidisciplinair gekeken te worden naar de betekenis van seksueel gedrag en de achterliggende behoeften, zodat de begeleiding aansluit bij de belevingswereld van de cliënt.

Uitgangspunt: Gezond seksueel gedrag zo veel mogelijk bevorderen, met als doel het ervaren van een seksueel leven dat prettig, veilig en betekenisvol is.

 

Wat leer je?

In deze training leer je op welke manier je breder kunt kijken naar de seksuele ontwikkeling van jouw clienten. Ook leer je op welke manier je ondersteuning kunt bieden om de seksuele gezondheid van jouw clienten te vergroten.

Inhoud

Tijdens deze studiedag neemt Mirella van der Heijden je mee in de belangrijkste aspecten van het ondersteunen van mensen met EVB op het gebied van seksuele gezondheid.

  • In de ochtend staat het biopsychosociaal model centraal. Je verdiept je in de drie dimensies die samenhangen met seksualiteit bij mensen met EVB.
  • In de middag ga je actief aan de slag met casuïstiek. De docent reikt voorbeelden aan van veelvoorkomende vragen en situaties. Daarnaast is er ruimte voor deelnemers om eigen casuïstiek in te brengen.

 

Leerdoelen

Aan het einde van de studiedag:

  • Heb je een opfrissing gehad over de samenhang tussen seksueel gedrag en emotionele ontwikkeling.
  • Ben je in staat seksueel gedrag te duiden in het kader van de emotionele ontwikkeling en andere ontwikkelingsgebieden.
  • Ben je op de hoogte van het biopsychosociaal model.
  • Ken je de seksuele rechten van de mens zoals geformuleerd door de WHO.
  • Heb je meer richtlijnen voor het ondersteunen van mensen met een EVB in het vormgeven van een veilig en plezierig seksueel leven.
  • Heb je geoefend met casuïstiek rondom seksualiteit bij mensen met een EVB.
  • Beschik je over handvatten voor passende bejegening in je eigen praktijk.

Studiebelasting & voorbereiding

  • De studiebelasting bestaat uit 6 contacturen.
  • Indien gewenst kunnen deelnemers vooraf een casus voorbereiden en deze mailen naar inschrijvingen@fortior.info.

Cliëntgroep

De inhoud van deze studiedag richt zich op cliënten met een ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met probleemgedrag.

 

Doelgroep

Deze studiedag is bedoeld voor:

  • Psychologen
  • Orthopedagogen
  • Begeleiders
  • Verpleegkundigen
  • Managers
  • Andere geïnteresseerden die werken met mensen met EVB

 

Niveau van de studiedag

Deze studiedag is op minimaal post-hbo-niveau

Accreditatie

Accreditatie wordt aangevraagd bij:

  • Accreditatiebureau NIP K&J / NVO OG
    (Indien toegekend, geldt dit ook voor SKJ)

 
Andere accreditaties in overleg

Heb je accreditatie nodig van een andere beroepsgroep? Neem dan contact op via inschrijvingen@fortior.info. FORTIOR laat je vervolgens expliciet weten of deze accreditatie wel of niet zal worden aangevraagd.

 
Certificaat & presentieregistratie

Aan het eind van de studiedag ontvang je een certificaat van deelname, waarop eventuele accreditaties en bijbehorende ID-nummers vermeld staan.

Let op: hiervoor is het belangrijk dat FORTIOR over jouw juiste registratienummer beschikt. Als dit nummer ontbreekt, kan de presentie niet worden ingevoerd.

 

Mirella van der Heijden

Mirella van der Heijden is NVO Orthopedagoog-Generalist en Seksuoloog NVVS Mirella heeft 25 jaar ervaring in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Mirella heeft zich gespecialiseerd in het werken met mensen met een (zeer) ernstig tot matig verstandelijke beperking, autisme en complexe problematiek.

Mirella werkt voor Cordaan, een zorgorganisatie in Amsterdam die zorg verleent aan onder andere mensen met een verstandelijke beperking. Binnen Cordaan werkt Mirella voor het Multidisciplinair Behandelcentrum (MBC). Vanuit het MBC biedt Mirella behandeling aan cliënten met een seksuologische hulpvragen of problemen. Daarnaast biedt Mirella behandeling aan cliënten met traumagerelateerde klachten.

Mirella geeft zowel binnen als buiten Cordaan trainingen en webinars rondom het thema seksuele en emotionele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking. Mirella schrijft daarnaast colums ‘De Seksuoloog’ voor vakblad Klik, kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg.
Bekijk de docent

Ochtend
09:30

Opening

09:35

Kennismaking. Herhaling begrippen. Introductieoefening

11:00

Pauze

11:15

Behandeling van het biopsychosociaal model en de richtlijnen seksualiteit WHO

12:30

Lunchpauze

 
Middag
13:15

Seksuele ontwikkeling bij EVB

14:45

Pauze

15:00

Oefenen met casuïstiek van de docent en/of cursisten

16:15

Afronding en invullen evaluatie

Aanbevolen literatuur

Visser-Korevaar, W. & Vonk, J. (2017). Seksuele en emotionele ontwikkeling bij mensen met een verstandelijke beperking. In J. de Bruin, J. Vonk, A. van den Broek & B. Twint (Red.), Handboek emotionele ontwikkeling & verstandelijke beperking. Amsterdam: Boom.

Vonk, J (2021) Emotionele ontwikkeling: over basisbehoefte, draagkracht en plezier. Den Haag: Acco

Locatie

De studiedag vindt plaats in Utrecht. De exacte locatie wordt later bekend gemaakt.

Zij gingen je voor

FORTIOR biedt vele mooie na – en bijscholing aan waar ik in de afgelopen 25 jaar al met veel plezier aan heb deelgenomen.

FORTIOR heeft altijd een leuk, gevarieerd aanbod aan cursussen binnen het Verstandelijk Gehandicapten werkveld. Ik neem altijd met plezier deel aan de cursussen die FORTIOR aanbiedt!

Fijne locatie, goede voorzieningen en goede enthousiaste docenten. Het was een top dag!

Goed georganiseerd, lekkere lunch, goede info van te voren, mooi mapje, constant koffie en thee

Het is altijd geweldig om de trainingen van FORTIOR te volgen. De inhoud is zo praktijk gericht, dat je de vertaalslag naar je werkvloer al maakt tijdens de training. Elke keer kom ik na een training vol uitvoerbare ideeën op mijn werk zodat wij kunnen blijven  ontwikkelen.

Blijf op de hoogte van nieuwe trainingen, ontwikkelingen en onze informatieve artikelen