Emotieregulatie bij personen met een (Z)EV(M)B: leer werken met de Aansluiten & Stimuleren-checklist

Je leert hoe je de checklist Aansluiten & Stimuleren kunt afnemen en interpreteren met als doel emotieregulatie af te stemmen op de cliënt.

Datum:
22 september 2026
Docent:
Paula Sterkenburg, Tanja Doodeman
Accreditatie:
wordt aangevraagd
Type:
Fysiek
Locatie:
Utrecht, Nederland
Tijdsduur:
van 9:30 tot 16:30
Investering:
295,00
De deskundigheidsbevordering van FORTIOR is vrijgesteld van BTW.
inclusief koffie, thee en lunch

295,00

Inschrijven

Signalen herkennen

Omgaan met emoties is voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking niet makkelijk. Zij hebben daar de hulp van hun ouders en begeleiders bij nodig. Het goed omgaan met emoties kan ervoor zorgen dat het goed met iemand gaat. Daarom is het belangrijk voor een goede kwaliteit van leven. Om als ouder of begeleider te helpen met het omgaan met emoties, zijn twee eigenschappen heel belangrijk:

  1. Gevoelig zijn voor de signalen waarmee een persoon emoties laat zien (sensitiviteit)
  2. Goed reageren op deze signalen, zodat emoties worden begeleid (responsiviteit)

 

De signalen waarmee personen met een ernstige verstandelijke beperking emoties laten zien zijn alleen niet altijd duidelijk. De signalen zijn subtiel of anders dan we gewend zijn. Dit maakt het lastig om de signalen op te merken, juist te begrijpen en hier goed op te reageren. Daarom is de Aansluiten & Stimuleren-checklist ontwikkeld om ouders en begeleiders hierbij te helpen.

 

Aansluiten & Stimuleren-checklist

Tijdens deze studiedag krijg je inzicht in jouw rol als externe emotieregulator voor de cliënt en het belang van sensitieve responsiviteit als vaardigheid hierbij. Je ontdekt hoe je met de Aansluiten & Stimuleren-checklist emotionele signalen, spanning en stress bij cliënten observeert en hier gepast op reageert. Je maakt de koppeling naar hoe je de Aansluiten & Stimuleren-checklist kunt gebruiken in jouw dagelijks handelen, zodat jouw gevoeligheid (‘voelsprieten’) voor emotionele signalen bij cliënten blijvend wordt versterkt. Hierdoor ben je in staat om emoties niet alleen tijdig te herkennen, maar ook hier gepast op te reageren, zodat je de emoties op een gewenste manier kunt reguleren.

Inhoud van de studiedag

In de ochtend ligt de nadruk op de theorie achter de Aansluiten & Stimuleren-checklist en het kader waarin de checklist gebruikt kan worden. Denk aan: het belang van sensitieve responsiviteit, het observeren van emotionele signalen en (externe) emotieregulatie bij personen met een ernstige verstandelijke beperking.

’s Middags wordt er met de Aansluiten & Stimuleren-checklist geoefend door middel van het observeren van videomateriaal en wordt er een link gelegd naar de toepassing in de dagelijkse praktijk.

Leeruitkomsten:

  1. Je kunt met de Aansluiten & Stimuleren-checklist op basis van observeerbaar gedrag van de cliënt verschillende niveaus van spanning scoren.
  2. Je kunt de observaties van gedrag en spanning en de verschillen in interpretatie hierin bespreken met andere professionals en samen reflecteren op wat dit betekent voor jullie handelen richting de cliënt.
  3. Je kunt, passend bij het spanningsniveau van de cliënt, de verschillende responsieve gedragingen vanuit de Aansluiten & Stimuleren-checklist toepassen om emoties op een gewenste manier te reguleren.
  4. Je kunt de uitkomst van de observaties met de Aansluiten & Stimuleren-checklist koppelen aan het signaleringsplan.

Studiebelasting

De studiedag is goed te volgen zonder voorbereiding.

De studiebelasting bestaat uit zes contacturen.

Cliëntgroep

De checklist is ontwikkeld voor gebruik bij mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke (en meervoudige) beperking (EMB, ZEVMB, EVB+). De ervaring in de praktijk leert, dat de checklist ook zinvol gebruikt kan worden voor mensen met een matige verstandelijke beperking en voor mensen die zich verbaal niet goed kunnen uiten.

 

Doelgroep

De studiedag is bedoeld (en geschikt) voor eenieder die zorg draagt voor mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke (en meervoudige) beperking binnen instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking, in het speciaal onderwijs, of bij ouders thuis: cliëntbegeleiders, orthopedagogen en psychologen, sociaal agogen, interne begeleiders, teamleiders, verpleegkundigen, verpleegkundigen specialist, thuisbegeleiders, SI-therapeuten, vaktherapeuten (gespecialiseerd in SI)

Niveau van de scholing

Deze scholing heeft tenminste een post HBO niveau

Accreditatie

Is aangevraagd bij:

  • NIP K&J/NVO OG

 

SKJ: Jeugdzorgwerkers en jeugd- en gezinsprofessionals mogen ook door NIP/NVO geaccrediteerde scholing indienen voor herregistratie.

 

Accreditatiepunten krijgen voor elders geaccrediteerde training

Vaak hebben deelnemers de mogelijkheid om zelf “elders geaccrediteerde scholing” op te geven bij hun beroepsregister of beroepsvereniging en zo punten bij te schrijven in hun online dossier. Registerplein en V&VN bijvoorbeeld bieden die mogelijkheid. Kijk op de website van uw register of vereniging voor de voorwaarden.

 

Verzoek tot het aanvragen van accreditatie

Heb je een andere accreditatie nodig dan hierboven staat vermeld? Stuur dan een bericht naar inschrijvingen@fortior.info met de vraag of de gewenste accreditatie kan worden aangevraagd. FORTIOR zal je dan expliciet laten weten of de accreditatie wel of niet zal worden aangevraagd.

 

Certificaat en invoeren presentie

FORTIOR reikt aan het eind van de dag certificaten uit. Op het certificaat staan de accreditaties en hun ID-nummers vermeld.

Voor een aantal registers, zoals die van NIP K&J / NVO OG, kwaliteitsregister Paramedici, KNGF, Register Vaktherapie en Registerplein, voert FORTIOR de presentie in. Hiervoor hebben wij het nummer nodig waarmee je in het register bent ingeschreven.

Paula Sterkenburg

Prof. dr. Paula Sterkenburg

Paula is bijzonder hoogleraar ‘Mensen met een visuele of visuele-en-verstandelijke beperking; sociale relaties & ICT’ aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De leerstoel is in 2019 ingesteld door Stichting Bartiméus en het Bartiméus Fonds. Ze is GZ-psycholoog en orthopedagoog-generalist bij Bartiméus en is de coördinator van de Academische werkplaats Affect-us van Bartiméus-Vrije Universiteit Amsterdam-Ons Tweede Thuis-Odion. Ze is als bijzonder hoogleraar verbonden aan ‘De Banjaard’ Youz in Den Haag. https://research.vu.nl/en/persons/paula-sterkenburg/publications/ 
Bekijk de docent

Tanja Doodeman

dr. Tanja Doodeman

Tanja is werkzaam als orthopedagoog en onderzoeker bij zorgorganisatie Odion te Wormer. Ze promoveerde in 2024 aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Tanja deed haar onderzoek bij Affect-us, de Academische Werkplaats van Bartiméus, Ons Tweede Thuis, Odion en de Vrije Universiteit. Haar promotieonderzoek richtte zich op emotieregulatie bij mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking. Ze onderzocht of met de Aansluiten & Stimuleren-checklist de sensitieve responsiviteit van ouders en begeleiders bevorderd kan worden.
Bekijk de docent

Ochtend
09:30

Welkom en opening

09:35

Gehechtheid en het belang van sensitieve responsiviteit

10:30

Pauze

10:45

Emoties en (externe) emotieregulatie

12:30

Lunch

 
Middag
12:30

Oefening: Observeren van interacties met de A&S-checklist

15:00

Pauze

15:15

Oefening: De koppeling naar signalering van emoties in de dagelijkse praktijk

16:15

Vragen en discussie

Wat neem je mee van deze training?

16:30

Afsluiting en invullen evaluatie

De training vindt plaats in Utrecht, de exacte locatie wordt later bekend gemaakt.

Zij gingen je voor

Fijne handvatten om zelf verder te onderzoeken, vooral ook onderzoekend vragen bij de cliënt ipv zelf in te vullen op basis van afkomst/religie.

Fijne en heldere informatie(overdracht). Hoewel het niet volledig gericht is op onze doelgroep (gehandicaptenzorg) toch zeker verhelderend en toepasbaar.

Zeer interessante cursus.

FORTIOR biedt vele mooie na – en bijscholing aan waar ik in de afgelopen 25 jaar al met veel plezier aan heb deelgenomen.

FORTIOR heeft altijd een leuk, gevarieerd aanbod aan cursussen binnen het Verstandelijk Gehandicapten werkveld. Ik neem altijd met plezier deel aan de cursussen die FORTIOR aanbiedt!

Fijne locatie, goede voorzieningen en goede enthousiaste docenten. Het was een top dag!

Goed georganiseerd, lekkere lunch, goede info van te voren, mooi mapje, constant koffie en thee

Het is altijd geweldig om de trainingen van FORTIOR te volgen. De inhoud is zo praktijk gericht, dat je de vertaalslag naar je werkvloer al maakt tijdens de training. Elke keer kom ik na een training vol uitvoerbare ideeën op mijn werk zodat wij kunnen blijven  ontwikkelen.

Blijf op de hoogte van nieuwe trainingen, ontwikkelingen en onze informatieve artikelen