Fysiek
DOCENTEN: Anton Došen, Rachel de Groot, Ester Reijs & Jolanda Vonk
INHOUD: Jolanda Vonk en Amieke Hosmar schreven een boek over de praktische toepassing van Došens model (onder de titel “Emotionele ontwikkeling bij mensen met een beperking”). Naar aanleiding van dit boek organiseert FORTIOR deze studiedag. Tijdens de studiedag presenteert Jolanda Vonk haar denk- en handelingskader voor de praktijk. Prof. dr. Došen praat op de studiedag de deelnemers bij over recent onderzoek ten aanzien van emotionele ontwikkeling.
Inschrijven nieuwsbrief
Wat is emotionele ontwikkeling en hoe verloopt deze bij mensen met een verstandelijke beperking? Op welke manier kun je de emotionele ontwikkeling in kaart brengen? Wat is de betekenis van het emotioneel ontwikkelingsniveau voor psychiatrische diagnostiek en behandeling? Hoe kun je de behandeling of ondersteuning afstemmen op de emotionele ontwikkeling van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen?
Voor het beantwoorden van bovenstaande vragen biedt het “multidimensioneel model voor persoonlijkheidsontwikkeling en emotionele ontwikkeling” van professor Došen verschillende aanknopingspunten. Het model geeft handvatten voor diagnostiek en behandeling van gedragsproblemen of psychiatrische stoornissen bij kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking.
Binnen de zorgsector is men bekend met het begrip “overvragen”. In dit kader willen wij aandacht vragen voor het overvragen van het sociaal emotioneel vermogen. Vaak is bij mensen met een verstandelijke beperking het emotioneel niveau zwakker dan het verstandelijk niveau of het taalniveau. Als een cliënt op emotioneel gebied wordt overvraagd, kan dit tot problematisch gedrag leiden. Met hun probleemgedrag geven cliënten een signaal af dat ze niet overweg kunnen met de manier waarop ze benaderd worden en vragen ze daardoor van hun begeleiders beter afgestemd gedrag. Je zou zelfs kunnen stellen dat de kwaliteit van leven in het geding is als de begeleiding en behandeling niet goed is afgestemd op het emotioneel ontwikkelingsniveau van de cliënt. Dit maakt het thema van deze studiedag zo relevant voor professionals die werken met mensen met een verstandelijke beperking.
In het middagprogramma zijn er vier workshops. Deelnemers mogen twee van de vier workshops kiezen. In de workshops worden de volgende onderwerpen behandeld:
o professor dr. Anton Došen over integratieve diagnose en behandeling psychiatrie
o Rachel de Groot over de SEO-K
o Ester Reijs over de kwalitatieve analyse van de ESSEON
o Jolanda Vonk over diagnostiek en behandeling bij hechtingsproblematiek.
Hieronder vindt u een uitgebreidere beschrijving van de workshops:
De complexiteit van de problematiek van geestelijke gezondheid bij mensen met een verstandelijke beperking vraagt om een uitgebreide benadering. Naast de biologische, psychologische en sociale dimensies moeten ook de ontwikkelingsdimensie van de cliënt worden betrokken. Deze integratieve benadering zorgt dat de problemen en stoornissen beter verklaard, beter begrepen en beter gediagnosticeerd kunnen worden. Een Integratieve behandeling, gebaseerd op integratieve diagnose, geeft goede resultaten in de aanpak van geestelijke gezondheidsproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek.
In deze workshop zal naast de bio-psycho-sociale aspecten de nadruk gelegd worden op emotionele ontwikkeling. Verschillende gedragsproblemen en psychiatrische stoornissen zullen aan de hand van praktijkvoorbeelden aan de orde komen. Je krijgt concrete aanwijzingen voor de diagnostiek en behandeling.
Binnen de workshop maak je kennis met het SEO kleurenprofiel. Het kleurenprofiel is een gekleurde uitgave van de originele SEO, die zich goed leent om de emotionele ontwikkeling en het emotioneel functioneren bespreekbaar te maken. Het kleurenprofiel kan gebruikt worden binnen groepen (bijvoorbeeld teams van begeleiders, verwanten etc) om een inschatting te maken van het emotioneel functioneren van een individuele cliënt. Daarnaast wordt het kleurenprofiel gebruikt binnen scholing en vorming van begeleiders. In de workshop laat Rachel de Groot zien hoe het kleurenprofiel werkt en op welke manieren deze ondersteunend kan zijn in de dagelijkse praktijk.
De workshop ESSEON gaat over de kwalitatieve analyse van de ESSEON. In de praktijk blijkt vaak dat de ESSEON te ‘hoog’ scoort. De ervaring van Ester Reijs is dat het in zulke gevallen vaak gaat om een disharmonische emotionele en/of sociale ontwikkeling, naast de (vaak aanwezige) discrepantie tussen cognitief en sociaal en/of emotioneel functioneren. Het advies is dan een kwalitatieve analyse. In de workshop gaat Ester Reijs nader in op hoe zo’n kwalitatieve analyse gedaan kan worden en wat daar de voor- en nadelen van zijn.
Met behulp van bekend beeldmateriaal laten laten Amieke en Jolanda zien welke problemen in de emotionele ontwikkeling ontstaan. Zij illustreren dit aan de hand van een casus van een meisje met gehechtheidsproblemen en een verstandelijke beperking. Aan de deelnemers van de workshop wordt gevraagd goed te kijken en te beschrijven wat hen diagnostisch opvalt. Vanuit het denk- en handelingskader van het boek (Emotionele ontwikkeling bij mensen met een beperking) geven de workshopleiders een analyse op de beelden. Vervolgens worden beelden getoond van de behandeling van gehechtsproblemen bij een ander meisje (met een verstandelijke beperking). Workshopdeelnemers spreken aan de hand van vragen met elkaar door wat zij in de praktijk tegenkomen. De workshopleiders vergelijken de beelden en geven concrete tips over wat je kunt doen in de omgang en de behandeling bij gehechtheidsproblematiek.
De studiedag is waardevol voor begeleiders, vaktherapeuten, gedragskundigen, logopedisten, leerkrachten speciaal onderwijs, ouders die zich willen verdiepen in de problematiek van kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking en hun emotionele ontwikkeling.
Professor dr. Anton Došen is psychiater en als zodanig verbonden geweest aan het Observatiecentrum de Hondsberg in Oisterwijk. Later was hij directeur behandeling van het Centrum voor behandeling van psychische en gedragsstoornissen bij mensen met een verstandelijke handicap (nu Specialistische Zorg) van indertijd de Wendel en (nu Dichterbij) te Oostrum. En ook was hij verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen als bijzonder hoogleraar “Psychiatrische aspecten van verstandelijke handicap”.
Jolanda Vonk werkt sinds mei 2007 als behandelcoördinator bij KEG Viataal Groep, locatie Orthopedagogisch Centrum. Sinds 1985 werkt ze in de zorg voor mensen met een beperking, achtereenvolgens als begeleidster en orthopedagoog / GZ-psycholoog. Daarnaast is zij werkzaam als supervisor.
Rachel de Groot werkt sinds september 2010 als behandelverantwoordelijke binnen Trajectum, lokatie Hoeve Boschoord en is in opleiding tot GZ-psycholoog. Sinds 1997 werkt ze in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Achtereenvolgens als begeleidster en psycholoog/gedragsdeskundige binnen verschillende organisaties.
Ester Reijs werkt sinds maart 2008 als orthopedagoog bij Pluryn, locatie ‘Groesbeekse Tehuizen’. Sinds 2002 werkt ze in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, achtereenvolgens als assistent-begeleidster, ambulant behandelaar en orthopedagoog. Momenteel is ze in opleiding tot GZ-psycholoog.
| Ochtend | |
| 10:00 | Opening |
| 10:15 | Nieuwe ontwikkeling in onderzoek over emotionele ontwikkeling |
| 10:45 | Presentatie van denk- en handelingskader emotionele ontwikkeling |
| 11:05 | Het levensverhaal van Willem in ’t Veld (illustratie) |
| 11:30 | Pauze |
| 11:45 | Discussie aan de hand van een aantal vragen. De groep wordt opgedeeld in 4 subgroepen. |
| 12:15 | Plenair stellingen bespreken |
| 12:45 | Lunch |
| Middag | |
| 13:45 | Workshops (u kunt kiezen uit een van onderstaande workshops):
|
| 15:00 | Pauze |
| 15:15 | Workshops (u kunt kiezen uit een van onderstaande workshops):
|
| 16:30 | Sluiting in de workshops |
