In deze lezing krijgt u zicht op wat mentaliseren betekent en hoe deze kennis u kan helpen om te blijven nadenken in stressvolle situaties. Dit kan u helpen om zo evenwichtig mogelijk te reageren op kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking. Onbewuste, impliciete processen spelen door in de houding die de therapeut aanneemt tijdens interacties in de therapie. Deze processen kunnen leiden tot een representationele mismatch. Deze mismatch leren herkennen en daarmee kunnen ‘spelen’ maakt dat een mentaliserende houding ten goede komt aan de kwaliteit van de interventies op verbaal en non-verbaal niveau. Het perspectief van mentaliseren ligt in het verlengde van kennis over mindfulness. Het bevorderen van de kwaliteit van de therapeutische relatie vanuit een mentaliserende houding geeft de therapeut een leidraad voor tal van therapieën en wordt gezien als een versterking van de effectiviteit van de behandeling.
De kwaliteit van de interacties tussen therapeut en cliënt blijft één van de meest relevante werkingsmechanismen van effectieve behandelingen, in lijn met inzichten vanuit onderzoek naar gehechtheid, neuropsychologie en ontwikkelingspsychopathologie.
Dr. Jolien Zevalkink is ontwikkelingspsycholoog en sociaal antropoloog. Sinds november 2012 is ze docent (klinische) ontwikkelingspsychologie op de Vrije Universiteit Amsterdam.
Haar belangstelling gaat vooral uit naar ontwikkelingspsychopathologie met de nadruk op onveilige gedesorganiseerde gehechtheid, het effect van therapeutische interventies en de invloed van gezinskenmerken op het ontstaan van psychologische problematiek. Daarbij heeft vooral de internaliserende problematiek van kinderen en adolescenten, zoals angst en depressie, haar aandacht. Tevens is zij betrokken geweest bij het ontwikkelen van mentaliseren bevorderende therapie voor kinderen. Dit betreft een interventie die in boekvorm is verschenen (J.E. Verheugt-Pleiter, M.G.J. Schmeets, J. Zevalkink. (2010). Mentaliseren in de kindertherapie. Leidraad voor de praktijk. Assen: Koninklijke Van Gorcum B.V.), waarvan ook een vertaling voor de Engelstalige markt beschikbaar is.
Jolien is auteur van verschillende artikelen op het gebied van ontwikkelings- en klinische psychologie. Ze is een erkend codeur van verschillende diagnostische instrumenten voor gehechtheid. Voor de NPI-reeks heeft zij bij verschillende uitgaven in de redactie gezeten en zij is tevens (co)auteur van hoofdstukken uit deze vaktherapeutische boeken.